Gói thầu (EC) có dấu hiệu “cài cắm” tiêu chí hạn chế sự tham gia của nhà thầu

Trụ sở UBND huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình (địa chỉ: Thị trấn Nho Quan, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình).

“Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”?

Gói thầu được đăng tải thông tin mời thầu trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (ĐTQG) có giá dự toán được duyệt 43.666 tỷ đồng, được đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách huyện và ngân sách cấp trên hỗ trợ, sử dụng phương thức đấu thầu EC không qua mạng một giai đoạn hai túi hồ sơ do UBND huyện Nho Quan phê duyệt. Nhà thầu phải đến trực tiếp bên mời thầu để mua HSMT, thời gian bán HSMT của gói thầu từ ngày 12/9/2022 đến 8h00 ngày 3/10/2022.

Theo tìm hiểu của PV, đây là gói thầu xây lắp điện duy nhất được chủ đầu tư đưa vào diện đặc thù để áp dụng đấu thầu EC (vừa thiết kế vừa thi công). Theo chuyên gia tư vấn đấu thầu Nguyễn Hoàng Minh thì hình thức đấu thầu EC trong Luật không cấm, nhưng ít chủ đầu tư áp dụng vì thông thường nó chỉ áp dụng cho những gói thầu mang tính cấp bách (bão lũ, thiên tai, hỏa hoạn hoặc các công trình an ninh quốc phòng…) cần thời gian để đưa công trình vào khai thác sử dụng thì mới đúng nghĩa của nó nhưng hiện nay hình thức đấu thầu này đang bị nhiều nơi lạm dụng trong đó có Ninh Bình.

Việc đấu thầu bằng hình thức đấu truyền thống lâu nay dần được thay thế chuyển sang đấu thầu qua mạng, đây là xu hướng chung trong cải cách đấu thầu của Chính phủ. Bởi vậy ngày 31/8/2021 UBND tỉnh Ninh Bình đã có Công văn số 682/UBND-VP4 gửi các Sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND các huyện, thành phố về việc tăng cường hiệu quả công tác đấu thầu trên địa bàn tỉnh, nên tổ chức đấu thầu qua mạng trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, đáp ứng chỉ tiêu tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2021 của Chính phủ và chỉ đạo của UBND tỉnh. Kiên quyết xử lý theo quy định đối với các trường hợp cố tình làm hạn chế nhà thầu tham dự và các hành vi vi phạm pháp luật đấu thầu (nếu có) (văn bản do Phó Chủ tịch Nguyễn Cao Sơn ký). Mặc dù văn bản đã nêu rõ, nhưng thời gian gần đây UBND huyện Nho Quan vẫn phê duyệt và tổ chức đấu nhiều gói thầu bằng hình thức đấu thầu EC (Gói thầu số 1: Khảo sát, thiết kế và xây lắp thuộc dự án Di chuyển đường điện 110Kv phục vụ xây dựng đường trục khu quảng trường, nhà văn hóa trung tâm huyện và chỉnh trang khu quảng trường có giá dự toán 43.666 tỷ đồng; Gói thầu số 1: Thiết kế và xây lắp (EC) thuộc dự án Xây dựng Trung tâm hành chính thị trấn Nho Quan có giá dự toán 32.124 tỷ đồng; Gói thầu số 1: Thiết kế và xây lắp (EC) thuộc dự án Nâng cấp, cải tạo, sửa chữa, xây dựng trụ sở HĐND và UBND huyện Nho Quan có giá dự toán 112.581 tỷ đồng…).

Cài cắm tiêu chí để làm khó nhà thầu?

Tại HSMT gói thầu xây lắp Khảo sát, thiết kế và xây lắp (EC). Di chuyển đường điện 110kv phục vụ xây dựng đường trục khu quảng trường, nhà văn hóa trung tâm huyện và chỉnh trang khu quảng trường, một số nhà thầu tham dự đã phản ánh đến cơ quan truyền thông và cho rằng, HSMT đã có nhiều tiêu chí gây khó dễ, cài cắm làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu (09 nhân sự đều phải có giấy xác nhận của chủ đầu tư). Tại Chương III, mục 2.2 Tiêu chuẩn đánh giá HSDT, phần nhân sự, HSMT yêu cầu nhà thầu chứng minh tất cả các nhân sự phải có kinh nghiệm thi công công trình công nghiệp cấp II trở lên có xác nhận của chủ đầu tư. Mục yêu cầu nhân sự này là vi phạm quy định trong đấu thầu vì nó được áp dụng hết cho các nhân sự. Mặc khác, theo ý kiến của 1 số nhà thầu thì Hồ sơ mời thầu còn có dấu hiệu bẫy tiến độ. Thời gian thực hiện hợp đồng phần thi công xây dựng mời một đằng, Bảng tiêu chuẩn đánh giá kỹ thuật chấm điểm một nẻo, Quá trình làm Hồ sơ nhà thầu rất dễ sơ xuất và sẽ bị loại ngay về tiến độ.

Tiêu chí mời thầu của gói thầu được công khai trên Hệ thống mạng ĐTQG.

Theo Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/3/2014 (Tại khoản 2, Điều 12) quy định trong Hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT ngày 31/5/2022 (Tại khoản 11b Điều 30) quy định không được yêu cầu về nhân sự chủ chốt đối với các vị trí mà pháp luật về xây dựng không có yêu cầu về tiêu chuẩn đối với chức danh đó hoặc đối với các vị trí kỹ thuật thông thường, công nhân kỹ thuật, lao động phổ thông.

Theo Chỉ thị số 47/CT-TT ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn Nhà nước cũng nêu rất chi tiết.

Để công tác đấu thầu được thực sự khách quan, minh bạch thì các cơ quan chức năng của tỉnh Ninh Bình cần vào cuộc kiểm tra quy trình phê duyệt Kế hoạch đấu thầu, phê duyệt Hồ sơ mời thầu, trong đó làm rõ việc có “cài cắm” tiêu chí hay có dấu hiệu lợi ích nhóm trong việc áp dụng đấu thầu EC tại gói thầu xây lắp. Di chuyển đường điện 110kv phục vụ xây dựng đường trục khu quảng trường, nhà văn hóa trung tâm huyện và chỉnh trang khu quảng trường.

Chúng tôi sẽ tiếp tục liên hệ với chủ đầu tư/Bên mời thầu để làm rõ một số các nội dung đối với gói thầu xây lắp Khảo sát, thiết kế và xây lắp (EC) nói trên và thông tin đến bạn đọc.