Kinh nghiệm phát triển khu công nghiệp sinh thái

Khu công nghiệp sinh thái (KCNST) là một “cộng đồng” các doanh nghiệp sản xuất và dịch vụ có mối liên hệ mật thiết trên cùng một lợi ích: Hướng tới một hoạt động mang tính xã hội, kinh tế và môi trường chất lượng cao, thông qua sự hợp tác trong quản lý các các vấn đề môi trường và tài nguyên. Bằng các hoạt động hợp tác chặt chẽ với nhau, “cộng đồng” KCNST sẽ đạt được một hiệu quả tổng thể lớn hơn so với hoạt động của từng doanh nghiệp.

Hàn Quốc

Thành công của việc phát triển KCNST ở Hàn Quốc cần kể đến 2 vấn đề hết sức quan trọng gồm: Sáng kiến KCNST; nền tảng chính sách tạo điều kiện cho việc thực thi các liên kết và hợp tác lưu chuyển dòng vật chất. Hàn Quốc triển khai chương trình sáng kiến về KCNST, để tạo ra những giá trị mới từ các dòng vật chất và năng lượng chưa được tận thu, trên nguyên tắc của sinh thái học công nghiệp. Chương trình sáng kiến KCNST được thực hiện có lộ trình và phân vai rõ ràng cho các đơn vị có liên quan, bao gồm: Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc (MOCIE), Trung tâm sản xuất sạch hơn Hàn Quốc (KNCPC), và KICOX (Công ty phức hợp KCNST).

Bộ Công nghiệp Hàn Quốc (MOTI) đóng vai trò thiết lập và thi hành chính sách cho KCNST, cung cấp gói tài chính cho KCNST. Ngoài ra, còn thực hiện nhiệm vụ đánh giá hàng năm các dự án KCNST đang thực hiện. Trung tâm KCNST khu vực giữ nhiệm vụ thực hiện đánh giá kế hoạch cấp vùng, phát triển, hỗ trợ và giám sát các dự án với sự giúp đỡ của Ủy ban tư vấn khu vực, thông qua hoạt động hỗ trợ, tư vấn dự án, hướng dẫn hoạt động cho văn phòng khu vực.

Ngoài các thay đổi về thể chế, Hàn Quốc còn có chính sách hỗ trợ về vốn. Trên cơ sở đánh giá của các dự án KCNST mà tổng số vốn được hỗ trợ bước đầu đến từ Bộ Công nghiệp Hàn Quốc có thể khác nhau. Đối với các dự án tiền khả thi, tối đa, MOTIE có thể hỗ trợ tới 75% kinh phí dự án, phần còn lại là vốn từ chính quyền địa phương và các công ty tham gia, nhưng tối thiểu không dưới 10% tổng vốn đầu tư của dự án.

Đan Mạch

KCN Kalundborg, Đan Mạch được xem là một ví dụ điển hình để hình thành hệ thống lý luận sinh thái học công nghiệp và các KCNST trên thế giới. Thành phần chính tham gia vào KCN này bao gồm: Nhà máy nhiệt điện lớn nhất tại Đan Mạch - Nhà máy điện Asnaes; Nhà máy lọc dầu Staltoil, Nhà máy sản xuất dược phẩm và enzym Novo Nordisk; Nhà máy sản xuất ván trát tường Gyproc - nhà máy lớn nhất vùng Scandinavia, đô thị Kaludborg, phân phối nước, điện cho 20.000 người dân.

Sự cộng sinh đã phát triển qua nhiều năm, bao gồm các đối tác từ các huyện khác, cũng như nông trại. Các công ty tham gia trao đổi nguyên liệu và năng lượng vì lợi ích chung, trên cơ sở đó phế thải từ một công ty này có thể được sử dụng như là đầu vào chi phí thấp cho công ty khác. Mô hình trao đổi chất giữa các nhà máy trong KCN này được miêu tả trong sơ đồ dưới đây.

Những nguyên tắc cơ bản làm nền tảng cho sự hình thành quan hệ cộng sinh trong KCN Kalundborg bao gồm: Sự phù hợp giữa các ngành công nghiệp trên phương diện “Trao đổi chất thải”; Khoảng cách (về vị trí địa lý giữa các nhà máy không quá lớn; Mỗi nhà máy đều nắm được thông tin liên quan đến các nhà máy khác trong KCN; Động cơ thúc đẩy các nhà máy tham gia vào KCNST là sự phát triển kinh tế bền vững; Sự phối hợp giữa các nhà máy là trên tình thần tự nguyện và phù hợp với quy định.

Thực tế vận hành KCNST từ năm 1972 - 2003 cho thấy mang lại lợi ích thiết thực như sau (Côté và Hakk, 1995; Cohenrosenthal và McGalliard, 2003): Giảm tiêu thụ nguồn tài nguyên (dầu:19.000 tấn/năm, than đá: 30.000 tấn/năm, nước: 600.000 m3/năm); Giảm lượng khí thải phát sinh: CO2: 130.000 tấn/năm, SO2: 3.700 tấn/năm; Tái sử dụng phế phẩm (tro: 135 tấn/năm, sulphua: 2.800 tấn/năm, thạch cao: 80.000 tấn/năm, nito trong bùn: 800.000 tấn/năm).

Singapore

Trong hành trình xây dựng một môi trường kinh doanh thịnh vượng, Singapore đã nuôi dưỡng một hệ sinh thái khởi nghiệp, nơi có hàng nghìn công ty công nghệ trẻ, số lượng công ty đầu tư mạo hiểm ngày càng tăng và một số kỳ lân đã được thành lập trong nước, hoặc mở văn phòng tại đây. Sự kết hợp giữa hỗ trợ của Chính phủ, giáo dục và liên kết toàn cầu, chuyên môn về quản lý tài sản và ngân hàng cùng với các yếu tố khác, tất cả hỗ trợ cho sự thành công của hệ sinh thái.

Chính phủ nhấn mạnh việc xây dựng các mối liên kết toàn cầu để đưa đất nước trở thành trụ cột trong kinh doanh quốc tế, điều này cũng đã giúp hệ sinh thái của nước này và hỗ trợ tham vọng của các công ty khởi nghiệp mở rộng quy mô, thông qua các cơ hội đổi mới và thương mại xuyên biên giới.

Để tăng cường mối liên kết với hệ sinh thái khởi nghiệp, Chính phủ đã khuyến khích thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm và các chương trình khởi nghiệp của công ty, cũng như các chương trình ngành dọc tập hợp một số công ty trong một ngành cụ thể như hàng hải hoặc an ninh mạng, với các mối liên kết với các công ty của Hoa Kỳ và Israel ký Chiến lược này bao gồm các hoạt động như Mạng lưới đổi mới mở và các thách thức đổi mới quốc gia, giúp các công ty khởi nghiệp dễ dàng thử nghiệm hoặc phát triển các giải pháp/ công nghệ cùng với các cơ quan Chính phủ tham gia hoặc với các công ty lớn có trụ sở tại Singapore.

Thực sự, câu chuyện của Singapore có nhiều điều đáng học hỏi về việc xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn đang phải đối mặt với thách thức rõ rệt trong việc phát triển cộng đồng khởi nghiệp, phải giải quyết, nếu muốn xây dựng một môi trường cạnh tranh toàn cầu thực sự cho khởi nghiệp, cũng như đổi mới đột phá.