Kiến trúc Việt Nam - địa chỉ sáng trong bản đồ kiến trúc toàn cầu

Trong các ngày 08 - 10/9, tại TP Phú Quốc (Kiên Giang) đã diễn ra Triển lãm và hội thảo quốc tế EXPO Kiến trúc 2023, với chủ đề “Kiến trúc - Tạo lập không gian bền vững cho cộng đồng”. Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cùng lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương tham dự sự kiện.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cùng lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương cắt băng khai mạc Triển lãm EXPO Kiến trúc 2023.

Đóng góp lớn cho tiến trình đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới

Phát biểu khai mạc phiên toàn thể, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết: Xác định vai trò quan trọng của kiến trúc, Đảng, Nhà nước ta đã luôn coi trọng và có nhiều chủ trương, định hướng chính sách về phát triển nền kiến trúc Việt Nam có bản sắc, tiên tiến và hội nhập quốc tế. Gần đây nhất, Quốc hội đã thông qua Luật Kiến trúc năm 2019, văn bản pháp lý cao nhất điều chỉnh hoạt động của kiến trúc Việt Nam…

Với nền tảng cơ sở quan trọng này, cùng với sự nỗ lực của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức xã hội, nghề nghiệp, cộng đồng xã hội và người dân, đặc biệt là của đội ngũ kiến trúc sư tâm huyết và tài năng…, kiến trúc Việt Nam đã có bước phát triển mới cả về tư duy, lý luận, đào tạo và sáng tác; đóng góp lớn cho tiến trình đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, góp phần làm cho diện mạo đất nước ngày càng đẹp, văn minh và giữ gìn bản sắc dân tộc, cuộc sống của người dân ngày càng hạnh phúc, tốt đẹp hơn.

“Chúng ta phát triển kiến trúc xanh, kiến trúc bền vững, thân thiện với môi trường thiên nhiên và con người để thích ứng với biến đổi khí hậu. Chúng ta đã nỗ lực phát triển đô thị thông minh, để phù hợp với xu thế mới, phục vụ, tạo điều kiện sống tốt hơn cho người dân” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Giới kiến trúc sư Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu. Ngày càng nhiều tác phẩm kiến trúc đạt giải thưởng quốc gia và quốc tế, trong đó gần nhất là 2 giải thưởng của các kiến trúc sư Việt Nam do Đại hội Hội Kiến trúc sư thế giới (UIA) bình chọn vừa qua…“Kiến trúc Việt Nam đã và đang trở thành một địa chỉ sáng trong bản đồ kiến trúc toàn cầu” - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhận định.

Thách thức lớn trong giai đoạn phát triển mới

Bên cạnh những kết quả, thành tựu đạt được, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cũng cho rằng, kiến trúc Việt Nam còn tồn tại, bất cập, phải tiếp tục khắc phục trong thời gian tới. Nhiều đô thị phát triển không đồng bộ, chắp vá, còn bất cập giữa bảo tồn và phát triển. Đô thị thiếu các không gian xanh, không gian công cộng, không gian mặt nước. Kiến trúc đô thị phát triển nhanh, đa dạng, nhưng chưa thực sự có bản sắc riêng. Kiến trúc nông thôn có xu hướng bê tông hóa, rập khuôn. Công tác nghiên cứu, lý luận, đào tạo về kiến trúc cần phải tăng cường đổi mới…

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhận định: Kiến trúc Việt Nam sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức lớn trong giai đoạn phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng của đất nước, với các thách thức truyền thống và phi truyền thống. Do đó, yêu cầu bảo tồn, kế thừa, phát huy các giá trị kiến trúc truyền thống cùng với xây dựng nền kiến trúc Việt Nam tiên tiến, hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc cần được nghiên cứu kỹ và được cụ thể hóa hơn nữa với việc tiếp thu chọn lọc, ứng dụng khoa học công nghệ, sử dụng vật liệu mới, bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên, năng lượng tiết kiệm, hiệu quả…

Cơ hội, yêu cầu mới đòi hỏi đội ngũ kiến trúc sư Việt Nam, các cơ sở nghiên cứu, đào tạo, các chủ đầu tư và công tác quản lý nhà nước về kiến trúc cần phải có những quan tâm, nỗ lực, tiếp cận mới, có định hướng, giải pháp phù hợp, hiệu quả…

Tạo lập môi trường sống bền vững - trách nhiệm cấp bách của ngành Kiến trúc xây dựng

Tham luận tại phiên toàn thể, Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, KTS Hoàng Thúc Hào cho rằng: Phát triển bền vững không là khẩu hiệu mà trở thành trọng tâm của mọi chính sách, chương trình, được cụ thể hóa thành hệ thống giải pháp, áp dụng đồng bộ, khẩn trương và quyết liệt.

Xây dựng là lĩnh vực tiêu thụ năng lượng, tài nguyên và phát thải thuộc hàng cao nhất, do vậy cần tạo lập môi trường bền vững, với những mục tiêu và cam kết cụ thể như đô thị không phát thải carbon, giao thông xanh, khu ở sinh thái, công trình trung hòa năng lượng…

KTS Hoàng Thúc Hào nhận định: Quá trình tạo lập môi trường sống bền vững là trách nhiệm chung, cấp bách của ngành Kiến trúc Xây dựng. Kiến trúc sư đóng vai trò hạt nhân của quá trình này, do đó rất cần xây dựng những khung lý thuyết, trách nhiệm, khái niệm… soi sáng, đảm bảo cho sự phối hợp liên ngành hiệu quả, đồng bộ trong dài hạn.

Chia sẻ nguyên tắc cốt lõi của thiết kế kiến trúc là tạo ra một cộng đồng sống và làm việc bền vững, Giám đốc RSHP châu Á, ông Benjamin Warner cho rằng: Cần thiết tích hợp yếu tố cộng đồng, giao thông và sinh thái địa phương. Phải tìm cách giải mã các khái niệm truyền thống về quy hoạch khu vực theo hướng có lợi cho các thành phố, thông qua việc tích hợp cơ sở hạ tầng với hệ sinh thái địa phương và đời sống cộng đồng. Những khu vực mới trong thành phố phải thuận tiện cho việc đi bộ và được phục vụ bởi hệ thống giao thông dễ dàng tiếp cận.

Theo ông Benjamin Warner, các nước đang hướng đến xây dựng một thành phố xanh hòa nhập các yếu tố con người, thành phố và công nghiệp. Thiết kế đô thị tập trung vào việc giải quyết các vấn đề thực tế liên quan đến người dân sống trong các đô thị. Các nhà lãnh đạo quốc tế cần phải có trách nhiệm trong việc thúc đẩy sự thay đổi. Những đối tượng có liên quan và cả cộng đồng cũng cần phải thể hiện thái độ tích cực, có giải pháp ứng phó với những thách thức phía trước…

Cũng tại phiên toàn thể, Giám đốc toàn cầu Công ty Aedas Singapore và Văn phòng Đông Nam Á, ông Kevin Jose tham luận về thiết kế cho tương lai với chuyên môn toàn cầu và hiểu biết châu Á; Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM Nguyễn Thanh Nhã chia sẻ các giải pháp kiến trúc góp phần đưa TP.HCM phát triển theo hướng văn minh, hiện đại, kế thừa bản sắc văn hóa…

Đặc biệt, tại phiên toàn thể đã diễn ra tọa đàm với sự tham gia của các chuyên gia trong nước và quốc tế uy tín, nhằm đóng góp ý kiến cho việc phát triển kiến trúc Việt Nam hiện đại, bền vững, giàu bản sắc…

Phát triển kiến trúc hiện đại, bền vững, giàu bản sắc

Kết luận phiên toàn thể, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn nhận định: Sự phát triển và hội nhập của đất nước đã đặt ra cho kiến trúc Việt Nam những yêu cầu mới, như: Tiếp tục xây dựng phát triển kiến trúc hiện đại, bền vững, giàu bản sắc, đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển trong công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, gắn với bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Kiến trúc thể hiện rõ yếu tố bản sắc văn hoá, kế thừa, phát huy giá trị truyền thống và tiếp thu chọn lọc tinh hoa kiến trúc thế giới, để bảo đảm sự thống nhất trong đa dạng của sáng tác kiến trúc. Kiến trúc đáp ứng các yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, biến đổi khí hậu, bảo vệ và hoà nhập môi trường sinh thái trong xây dựng…

Thứ trưởng cho rằng: Các ý kiến thiết thực và hiệu quả, gợi mở tại hội thảo sẽ góp phần phát huy các thành quả đạt được, đồng thời tháo gỡ những bất cập hạn chế trong phát triển kiến trúc, tạo cơ sở, căn cứ để nghiên cứu ban hành, hoàn thiện các văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách mới, tạo động lực để phát triển kiến trúc Việt Nam bền vững…

Nội dung trao đổi, thảo luận tại hội thảo cũng sẽ hỗ trợ chính quyền Trung ương và địa phương trong định hướng, đề xuất triển khai chương trình hành động..., từng bước thực hiện thành công các nội dung, nhiệm vụ trọng tâm được đề ra tại Luật Kiến trúc; Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị; Định hướng phát triển kiến trúc Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050…